Güvercin Define İşareti
Definecilik ve arkeolojinin epigrafisi alanında ise güvercinin farklı bir bakış yönü vardır. İslam Ebced’inde olduğu gibi eski Yunan harf sayılama sisteminde güvercin belli başlı bazı ifadelerin sembolü olmuştur.
Güvercinin Grek dilindeki karşılığı “PERİSTERA” dır. Bu kelimeyi oluşturan harflerin sayısal değeri 801 yapar.
Aynı şekilde eski Yunan alfabesinin ilk harfi olan Alfa’nın sayısal değeri 1, son harf Omega’nın değeri ise 800 dür. Bu iki harfin de toplamı 801’i verir.
Bu durumda Alfa ve Omaga’nın toplam sayısal değeri ile Peristera’nın değerleri aynıdır; yani 801’dir.
Mezar taşında (stel) bir güvercin sembolünün görülmesi durumunda bu bilgilerin tamamına gereksinim duyarız. Zira bu resmin mezar taşına işlenmesinde üç ana düşünce yatar:
- Hz. İsa’ya peygamberliği getiren Kutsal Ruh (Cebrail) ona bir güvercin kılığında gelmiş ve emaneti vermiştir. Bunun için güvercinin kutsiyeti burada simgelenmiş ve Hz. İsa’nın peygamberliğine olan inanç ebedi yaşatılmak üzere taş üzerine ustalıkla işlenmiştir.
Oysaki define arayışı içindeki insanlar buradaki tabloya daha değişik bir biçimde bakarak “Para bunun neresinde” diye onu aramaya girişirler. Para veya saklı olan şeyin hiç kimse ne olduğunu bilemez. Sadece şunu söylemek mümkündür: burada bir mezar vardır ve kabartma olarak estetik taşıyan ve kaliteli bir mermer üzerine sanat değeri taşıyan bir biçimde güvercin resmi işlenmiş ise; bu durumda burada sosyal statüsü yüksek bir insanın yattığını düşünebiliriz. Bunun da mezarında veya merkeze yakın bir yerinde mezar armağanları olabilir.
Kartal her devirde daima güç ve kuvvetin timsali olmuştur. Tarih boyunca pek çok uygarlık bu hayvanı kuvvet ve özgürlüğün sembolü olarak benimsemiş, iktidarları için bir vazgeçilmezlik sembolü haline getirmişlerdir. Ancak Roma, Bizans, Selçuklu vb. uygarlıklarda kartal daima farklı motiflere bürünmüştür. Çift başlı kartal, açık veya kapalı kanatlı kartal ve diğer değişimli figürler buna örnektir. Kartalı genellikle Roma ve Selçuklu yerleşim bölgelerinde görmek daha sık rastlanan bir olgudur.
Medeniyetlerin güç ve özgürlük sembolü olmasının dışında, define işareti olarak uygulanmışsa bunun için farklı yaklaşımların ortaya konulması gerekir. Bu durumda kartal, yüksek alanlarda ve kayalık bölgelerde olmalıdır. Bazen alçak kabartma, bazen de heykel şeklinde görülebilmektedir. Her iki halde de definenin saklandığı mahal kartalın bakışlarında gizlidir. Kartal parası açık alanda ve toprak arazide aranmamalıdır.
Kartal Define İşareti
Her devirde güç ve kuvvetin timsali olmuştur. Para konusunda da böyledir. Bu sembol daima kuvvetli parayı ifade eder. Muhtemelen savaşçı bir komutanın veya kılıç kullanabilen bir kral / kraliçenin malıdır. Kartalın başı üzerine istavroz ( haç ) konulmuşsa; bu para büyük ihtimalle Roma-Bizans dönemlerine aittir. Resmin ya da şeklin hemen altında veya uygun olan en yakın aşağı bölgesinde emaneti vardır. Kanataları açıksa kişinin hatırasına ve ölümünden sonra bu mal gömülmüştür. Mezar değildir. Fakat gömü bölgesinde kılıcı, mezar maskesi, savaş miğferi vb. eşyalarla birlikte parası da vardır.
Ancak bununla mesafe tayini yapılmaz. Bakış istikametinde bir istavroz işareti veya bir mağaranın bulunması kuvvetle muhtemeldir. Bu istikamet bir ören yer veya düz ova olamaz. Mutlak kayalık ve taşlık bir alan olmalıdır. Doğruluğu hakkında görüş beyan edemediğimiz şu söylemleri de buraya aktarmak istiyoruz:
- Başı üzerinde haç varsa kral veya güçlü kişinin mezarıdır.
- Kanatları açıksa mezar değil; onun anısına yapılmış bir stel veya makamdır.
- Kartal yakınında güçlü kişinin mezarı varsa burada onun şahsi eşyaları (kılıç-kalkan-miğfer vb) olmalıdır.
- Resim sadece bir oyma çizim ise burada murçla oyuklar aranmalı ve gösterdiği yerde bir define nişanı bulunmalıdır.
Kartal konusunda şu anlatımları da göz önünde tutmakta fayda vardır:
- Şayet konduğu yerdeki maddeyi tırnakları arasına alırken pençelerine bir yuvarlaklık kazandırılmış ise bunun bir Tümülüs olması ihtimalini göz önünde bulundurmak gerekir.
- Gagasının üstteki uzun olarak belirgin bir konumda çizilmişse emanet ön tarafta, bunun aksine alt gaga uzun ise geride aramak gerekir.
- Kartalın gözü aşırı şişkin bir vaziyette çizime alınmışsa bunu da yine Tümülüs veya gömü alanı olarak yorumlamak gerekir.
Bir dedektör sahibi olursanız işaretleri takip edebilirsiniz.
Başı aşağıda olan kartal bazı ham softa definecilerin dediği gibi yeraltında veya mezarda filan değildir. Bu tür bir resim zaten mutlak kabartmadır ve Ermeni-Rum topluluklarının özellikle kiliselere ve yerleşim bölgelerindeki agora tipli mekânlara monte ettikleri “Selçukluyu baş aşağı ettik” ifadesinden başka bir şey değildir.