Ülkemizde define arayıcılarının en çok sıkıldıkları konulardan bir tanesi de eski yer adlarının bilinmesidir. Genellikle haritalarda ve vasiyetlerde yer adları yazılırken kendi dönemindeki isimler kullanıldığı için, Cumhuriyet sonrası verilen isimlerle uyuşmamaktadır.
Bu başlık altında Türkiye’deki bütün değişen yer adlarını yazmamızın mümkün olmadığı takdir edilecektir. Ancak bu konuda geniş bilgi sahibi olmak ve araştırma ihtiyacı duyanlar için biz Devlet Salnameleri ve ilgili Nüfus Müdürlüklerinden gerekli bilgilerin alınabileceğinin mümkün olduğunu belirtmek istiyoruz.
Aşağıda Türkiye’de değişik bölgelerimizden örnek olması bakımından bazı tarihsel yer adlarını günümüzde kullanılan şekliyle veriyoruz.
ARCADİOPOLİS: Lüleburgazın M.S. 5.yy. sonraki adı.
ARİSTE: Balıkesir/Dursunbey yakınında olduğu sanılan bir ilkçağ kenti.
ARİOKOME: Marmara Gölü güneydoğusunda eski bir yerleşim
ARKHALLA: Kayseri’deki Erkilet Kasabasının eski adı.
ARKHELİAS: Aksaray’ın eski adı.
ARMANDA: İzmir/Menemen yakınlarında Harmandalı Köyü
ARMASUN: Konya/Çumra Dinek Bucağı /Gürağaç Köyü
ARMAŞA: Kocaeli Akmeşe (Ermeşe de deniyor) kasabası
ARPASA: Aydın/Nazilli’ye bağlı Esenköy’ün eski adı.
ARTAN: Bugünkü Ardahan.
ARTANA: İstanbul/Şile’nin ve çevresinin ilk çağdaki adı.
ASPUZU: Bugün Malatya’nın kurulduğu yerin eski adı.
ASTEEİS: İzmir’in güney taraflarında ki bir derenin eski ismi.
ASTHİANENE: Bugün Bingöl’ün kurulduğu bölgenin eski adı
AŞUTKA: Erzincan/Kemaliye’ye bağlı Dutluca’nın eski ismi.
ATANİİA: Adana’nın Hitit döneminde kullanılan adı.
ATHYRAS: Silivri dolaylarında ki Çekmece ırmağının eski adı.
ATLANTI:Konya/Kadınhanı/Kurthasanlı/Dokuzaltıköyü AULİNDENOS: Burdur’da ki Salda Gölünün eski adı.
AYANDUN: Sinop/Türkeli’nin eski adı.
AYAS: Adana/Yumurtalık’ın eski adı
AYAZMEND: Balıkesir/Ayvalık’taki Altınova merkezi
AYNTAB: Antep’in eski ismi.
AZAPKUR: Muş’un doğusunda bulunan Korkut bucak merkezinin eski adı.
AYVASIL: Antalya’ya bağlı Elmalı kasabasının güneydoğusunda bulunan Kocapınar Köyünün eski adı.
AZAKPERT: Bingöl/Kiğı’ya bağlı bucak merkezi Adaklı kasabasının eski adı.
AZORT: Erzurum’a bağlı Uzundere’nin eski adı.
BABERD: Bayburt’un Ermeni dilindeki eski adı.
BAHASNA: Adıyaman/Besni’nin eski adı.
BAJİRGE: Hakkâri/Yüksekova’nın kuzeydoğusundaki Esendere’nin eski adı.
BALALEŞ: Bitlis’in Ermenilerce kullanılan adı.
BALYAMBOLU: İzmir/Ödemiş’e bağlı Beydağ’ın eski adı.
PANDERMA: Bandırma.
BANDULA: Gümüşhane/Kelkit’e bağlı Eskiyol’un eski adı.
BARGUR: Zonguldak/Ereğli’de Yolgeçen Köyünün eski adı.
BARGUZU: Malatya/Yeşilyurt’a bağlı Bostanbaşı’nın eski adı.
BASEAN: Erzurum/Hasankale’nin Ermenilerce anılan eski ismi.
BAŞVARTENİK: Erzincan’da Başpınar kasabasının eski ismi.
BAŞNİK: Diyarbakır’ın Hazro ilçesinin güneyindeki Bağdere kasabasının eski ismi.
BATNAİ: Şanlıurfa/Suruç’un eski adı.
BAYAZİD: Doğubeyazıt.
BAYLAN: Belen Geçidinin bulunduğu yerin eski adı.
BEHEMDAN: Diyarbakır/Kulp’ta Hamzalı Kasabasının eski adı.
BEHREMKİ: Diyarbakır/Bismil’de Tepe Kasabasının eki adı.
BELLİBOL: Muğla/Yatağan/Kavaklıdere’de Çamyayla Köyü
BERDAN: Tarsus Çayı’nın eski adı.
BERGELE: Manisa/Akhisar’a bağlı Topluca Köyünün eski ismi.
BERGULE: Kırklareli/Lüleburgaz’ın(M.S.5.yy.dan önceki adı)
BİRESTİK: Sivas/Divriği’ye bağlı Arıkbaşı’nın eski adı.
BİTHYNİON: Bolu’nun eski ismi.
BİZYA: Kırklareli/Vize’nin eski adı.
BOANE: Sapanca Gölünün eski adı.
BONİTA: İzmir’de Selçuk ile Tire arasında kalan Büyükkale bucağının ilkçağdaki adı.
BONDA: Antalya/Elmalı’ya bağlı Boldağ’ın eski ismi.
BOMBAT: Siirt/Sirvan’a bağlı Cevizlik kasabasının eski adı.
BORÜGÜP: Ürgüp.
BROUZOS: Afyon/Sandıklı/Karadirek bucağına bağlı olan Karasandıklı Köyünün eski adı.
BUGAMA: Tokat/Niksar/Lâdik bucağına bağlı Gözpınar Köyünün eski ismi.
BULANIK: Adana’ya bağlı Bahçe Kasabasının eski adı.
BULDUR: Burdur’un eski adı.
BYZANTİON: İstanbul’un Helen kültüründeki eski adı.
CACAS: Siirt/Sason’a bağlı Yücebağ Kasabasının eski adı.
CALA: Kars/Çıldır’a bağlı Doğruyol Bucağının eski ismi.
CEBEL: Isparta/Sütçüler’in eski adı.
CIKSI: Diyarbakır/Kulp’a bağlı Ağaçlı Beldesinin eski adı.
CİMİŞGİ: Tunceli/Çemişgezek’in eski adı.
CİNGİFE: G.Antep/Yavuzeli’nin eski adı.
COĞERA: Trabzon/Akçaabat’a bağlı Ağaçlı Köyünün eski adı.
CÖNEK: Bingöl/ Yayladere’nin eski adı.
ÇALGAN: Adıyaman/Samsat’ta Bağpınar’ın eski adı.
ÇAPAKÇUR: Bingöl’ün eski adı.
ÇIMIŞGAZAK: Tunceli/Çemişgezek’in Ermenilerce kullanılmış olan eski adı.
ÇİHİK: Tunceli merkez ilçede Buğulu Kasabasının eski adı.
ÇIRMIHTI: Malatya/Yeşilyurt’un eski adı.
ÇOĞUN: Kırşehir merkez ilçede Göllü kasabasının eski adı.
DZOURUM: Çorum.’un Ermeni kaynaklarında geçen eski adı.
DANKAZA: Amasya/Gümüşhacıköy/Hamamözü Bucağına bağlı Damladere Köyünün eski adı.
DANZİK: Elazığ/Pülümür’e bağlı Kırmızıköprü’nün eski ismi.
DAVGANDOS: Karaman merkez Çiğdemli Köyü’nün eski adı.
DAXİMON (DAZİMON): Tokat’taki Kazova denilen ovanın Bizanslılarca kullanılan adı.
DENGERE: Burdur/Gölhisar/Çavdır Bucağı Bölmepınar Köyü.
DERBESİYE: Mardin/Kızıltepe’de Şenyurt Bucağının eski adı.
DERSİM: Tunceli’nin eski adı.
DEREVENK: Ankara/Şereflikoçhisar’da Yazısöğüt’ün eski adı.
DİRESKENE: Isparta/Eğirdir’e bağlı Yuvalı Köyünün eski adı.
DİRGEME: Muğla merkez ilçede Akkaya Köyünün eski adı.
DİVRANOS: Trabzon’a bağlı Gölçayır Köyünün eski adı.
DİYOBAN: Artvin/Şavşat’ta Meydancık Kasabasının eski adı.
DORYLAEİON: Eskişehir’in ilkçağda anılan eski adı.
DÖRENE: Gümüşhane/Torul ilçesi Kocadal Köyünün eski adı.
EĞRET: Afyon/Eğret’e bağlı İhsaniye Kasabasının eski adı.
EPHESOS: İzmir/Selçuk’un eski adı.
ERKİNİS: Artvin/Yusufeli’nde Demirkent Kasabasının eski adı.
EUAGİNA: Yozgat/Sorgun’un eski ismi.
EUPHRATES: Fırat Nehrinin Helen dilindeki eski adı.
FAHRAN: Bingöl/Ilıcalar Bucağı İçpınar Kasabasının eski adı.
FARAŞA: Kayseri/Yahyalı’ya bağlı Çamlıca Köyünün eski ismi.
FENK: Kahramanmaraş Yenikale Bucağına dâhil Yolyanı Köyü.
GEBEME: Ordu/Mesudiye’ye bağlı Topçam’ın eski adı.
GELAGRA: Ankara/Beypazarı Kırbaşı kasabasının eski adı.
GENEZİN: Nevşehir/Avanos Özkonak Bucağının eski ismi.
GERGEME: Kayseri/Bünyan Doğanlar Köyünün eski ismi.
GİREMİRA: Mardin/Nusaybin Girmeli Kasabasının eski adı.
GİRESOR: Van/Çatak’a bağlı Narlı Kasabasının eski adı.
GERCANİS: Erzincan’a bağlı Refahiye Kasabasının eski adı.
GEVENES: Muğla merkez ilçesin Çaybük Köyünün eski adı.
GEVİNDE: Antalya/Gazipaşa’ya bağlı Ilıca Köyünün eski adı.
GEVRE: Sivas/Hafik’e bağlı Durulmuş Köyünün eski adı.
GORDİON: Ankara/Polatlı’da Frigya Krallığının başkenti.
GORDOROUNİA: Eskişehir’in kuzeydoğusunda, Sündiken Dağlarının güney yamacında kurulmuş eski bir yerleşim yeri.
GÖDENE (KATENNA): Antalya/Kumluca Altınkaya Kasabası.
GRANİKOS: Çanakkale’deki Biga Çayının eski adı.
HAÇKA: Trabzon/Akçaabat Düzköy Kasabasının eski ismi.
HARAL: G.Antep/Oğuzeli’ye bağlı Doğanpınar’ın eski adı.
HARBARÇİN: Afyon/Emirdağ Bayat Bucağının eski ismi.
ISBIDIN: Kayseri merkez ilçesine bağlı Bağyurdu Bucağına dâhil Bağpınar Köyünün eski adı.
İNDOS: Dalaman Çayı’nın ilkçağdaki adı.
İBORA: Tokat/Turhal’ın veya yakınındaki bir eski yerleşim yerinin Pontus devrinde anılan adı.
İBRALA: Karaman’a bağlı bucak merkezi Yeşildere
İSTERA: Trabzon/Akçaabat/Düzköy bucağına bağlı Demirkapı Köyünün Rumca eski adı.
KABEİRA: Tokat/Niksar’ın bilinen en eski adı.
KAİKOS: Ege Bölgesindeki Bakırçayı’nın ilkçağda Helen Kültüründeki adı.
KALLİPOLİS: Gelibolu Yarımadasının Yunan kültüründeki adı.
KORAMA: Kapadokya bölgesindeki Göreme’nin eski adı.
KARSALA: Manisa/Alaşehir’de Belenkaya Köyünün eski adı.
KİPSUMA: Kahramanmaraş/Afşin’in yerinde bulunan ilkçağ kentinin Asur kaynaklarında kullanılan ismi.
LAMPSAKOS (LAMPSAKE): Çanakkale/Lâpseki’nin eski adı.
LEVİSİ: Muğla/Fethiye’de Kaya Köyünün ortaçağdaki adı.
LOPADİON: Bursa/Karacabey’e bağlı Ulubat Köyünün eski adı.
MALGASTARA: Burdur merkez ilçeye bağlı Günalan Köyünün yerinde olan ilkçağ köyü.
MAHANDA: Erzurum merkez ilçesinde Börekli Köyü eski adı.
MİGALGARA: Tekirdağ/Malkara’nın ilkçağdaki adı.
MAGNESİA: Manisa’nın eski adı.
MATZOUKA: Trabzon/Maçka’nın Bizans Dönemindeki adı MAZAKA: Kayseri’nin yerinde bulunan ilkçağ kentinin adı.
NAKHİTA: Niğde’nin Hitit kaynaklarında anılan adı.
OUENESA: Nevşehir/Avanos’un Helen Dönemindeki eski adı.
ORAMAR: Hakkâri/Yüksekova’da Dağlıca Bucağının eski adı.
OROSA: Erzincan’ın ilkçağdaki adı.
PALAKLI: Giresun/Yağlıdere’nin eski adı.
PANLI: Ankara/Şereflikoçhisar’da Ağaçören Bucağının eski adı.
PARGAM: Sivas/Divriği’ye bağlı Uzunkaya’nın eski adı.
PROUSA: Bursa’nın eski ismi.
PERİSTREMMA: Aksaray’daki Ihlara Vadisi içindeki Belisırma Köyünün eski adı.
POLYBOTOS: Afyon/Bolvadin’in eski adı.
PAYDNOS: Ağrı/Patnos’un Ermenilerce kullanılan eski adı.
PEGAİ: Çanakkale/Biga’nın eski ismi.
RİZAİON: Rize’nin Bizans döneminde kullanılan adı.
SALKUMA: Kayseri/Gesi/Bağyurdu Bucağı Gürpınar Köyü
SAMUT: Ankara/Çubuk/ Akyurt bucağı Bozca köyünün eski adı.
SANGARİOS: Sakarya Nehri’nin ilkçağda Helen dilindeki adı.
SELYMBRİA: İstanbul/Silivri’nin ilkçağda Helenlerce kullanılan karşılığı.
SUNTURAS: İçel merkez ilçesinde Aslanköy bucağına bağlı Çağlarca köyünün eski adı.
TZOUROULON: Çorlu’nun Rum kaynaklarında geçen eski adı.
TONGUZLU: Bugün Denizli’nin bulunduğu bölgeye yakın yerde kurulmuş eski bir yerleşim birimi.
TARARİON: İzmir Körfezi kuzeyinde Darıca Bucağı eski adı.
TARMENOPA: Şanlıurfa/Bozova’nın eski adı.
URHA: Şanlıurfa’nın ilkçağdaki adı.
VALARŞAKERT: Ağrı/Eleşkirt’in eski adı.
VALİR: Bingöl/Genç/Söğütlü bucağı Çaytepe kasabası eski adı.
VENESA: Nevşehir/Avanos’un Bizans kaynaklarında geçen adı.
VASTİANA: Van/Gevaş’ın ilkçağdaki adı.
YAKOVİT: Artvin/Arhavi’ye bağlı Kavak Köyünün eski adı.
ZAPETRA: Malatya/Doğanşehir’in Bizans Çağındaki adı.
ZOROPASSOS: Nevşehir/Gülşehir’in eski adı.
ZURZUNA: Kars’a bağlı Çıldır Kasabasının eski adı.